Gömlekte Kaliteyi Belirleyen Faktörler Nelerdir?

Her mevsimde erkeklerin gün içerisinde rahatlıkla kullanabileceği en temel kıyafetlerin başında gömlek gelir. Kolay bir şekilde pantolon ve ceket gibi diğer kıyafetlerle kombinlenebilen gömlekler ile rahatlığın yanı sıra üst düzey bir şıklığa kolaylıkla ulaşılabilir. Sosyal hayatınızda öne çıkmanıza ve fark edilebilir olmanıza kıyafet seçiminiz destek olabilir. Kıyafet seçiminde gömleğin çok önemli bir rolü vardır. Peki, gömlek seçimi yaparken hangi faktörleri dikkate almamız gerektiğini biliyor muyuz? Yoksa sadece marka ismine ve logosuna güvenerek mi gömlek alıyoruz? Elbette bir markanın tarihi derinliği ve yıllar içerisinde müşterilerinin güvenini kazanmış olması önemli. Ancak bir gömleğin kalitesini salt marka imajı ile ölçmek de doğru olmayacaktır.
Gömlek giyiminde kalite, rahatlık, sağlık, güvenlik başlıkları dikkat edilmesi gereken önemli konulardır. Gömleklik kumaş, elyaftan konfeksiyona kadar uzanan geniş bir üretim zincirine sahiptir ve tüm aşamaların ayrı bir önemi vardır. Bitmiş ürünün kalitesi ancak tüm üretim aşamalarındaki kalite düzeyinin sağlanması ile mümkündür.
Şimdi çok kaliteli bir gömleği, kaliteli yapan unsurlar nelerdir, gelin hep beraber sırasıyla inceleyelim:
. Doğal hammaddeler (pamuk, keten, ipek)
. İplik
. Dokuma
. Dikim

Pamuk

Gömlek kalitesini belirleyen en önemli unsurların başında, gömlek kumaşını dokumak için kullanılan ipliklerin hammaddesi gelir. Doğal hammaddeler içinde en yaygın olarak kullanılan pamuk olduğu için bu makalede pamukla ilgili bilgilere yer vereceğiz.
%100 pamuktan kumaşlar nefes alabilme özelliğiyle size bir ferahlık hissi verecektir. Bu özelliğinin yanı sıra, doğal olmanın güzelliğini barındıran, hijyenik ve çevreci olan pamuk, yumuşak yapısıyla bedeninize güzelce oturması nedeniyle de kaliteli bir gömlekte kullanılması gereken bir malzeme olarak ön plana çıkmaktadır. Pamuklu giysiler, hava geçirgenliği sayesinde özellikle yaz aylarında terin buharlaşarak havaya karışmasını sağlamakta ve ter kokusunu da engellemektedir.
Günümüzde polyester ve naylon gibi sentetik malzemeler ile üretilen gömleklere çok sık rastlıyoruz. Bunun en önemli nedeni de, bu tip sentetik materyallerin üretiminin, pamuk ipliğine kıyasla çok ucuz olmasıdır. Bu ucuz materyelden bir gömleği giydiğinizde rahatlık anlamında size aradığınız konforu veremeyeceğini ve bir süre sonra bu gömleği giyerken yoğun terleme ile karşılaşacağınızı bilmelisiniz.
Şunu da belirtmekte fayda var, bir gömleğin %100 pamuklu kumaştan üretilmesi de gömleğin kaliteli olacağı anlamına gelmiyor. Kaliteli kumaşlar ancak ince ve dokunduğunuzda size yumuşaklığını hissettiren ipliklerin dokunması ile oluşmaktadır. İnce pamuk ipliği üretmek için de elyaf uzunluğu belli bir standardın üzerinde olan pamuk türleri kullanılmalıdır. Örneğin Mısır'da yetişen ve “Giza Pamuğu" ismi verilen, Nil Vadisinin rutubetli iklim şartları ve verimli topraklarında yetişen pamuk türü, ekstra uzun elyaflı olduğu için mükemmel gömlekler üretmede biçilmiş kaftandır. Giza Pamuğu'nun elyaf uzunluğu diğer pamuk çeşitlerine göre daha uzun olduğundan, çok ince ve dayanıklı iplikler üretmek mümkün olmaktadır. Elbette Giza Pamuğu'nun fiyatı da diğer tüm pamuk türlerine göre daha yüksektir.

İplik

iplik en temel tanımıyla, pamuğun (ya da keten, ipek gibi başka bir hammaddenin)çeşitli süreçlerden geçirilerek dokuma işlemine uygun hale gelmesidir. Yani başka bir ifadeyle pamuğun ince bir ipe dönüşmesidir.
Gömleğin kalitesini belirleyen önemli bir husus da kullanılacak ipliğin inceliği ve sağlamlığıdır (mukavemetidir). iplik inceliğinin belirtilmesi için kullanılan standart "iplik Ne"si (genelde iplik En-e'si olarak okunuyor) olarak nitelendirilen iplik numarasıdır. İplik numarası ne kadar yüksekse, ipliğin o kadar ince olduğunu söyleyebiliriz. Iplik numarası arttıkça iplik incelmekte ve bu ince ipliklerden dokunan kumaşların mukavemeti, kalitesi ve dolayısıyla fiyatı artmaktadır. Sonuç olarak %100 pamuklu ifadesi tek başına kalite göstergesi olmamaktadır. 30 numara, 50 numara %100 pamuklu kumaşın fiyatı, 1 - 3 Euro mertebesindeyken, 120 - 140 numara iplikten üretilmiş %100 pamuklu kumaşın fiyatı 10 - 15 Euro olmaktadır.
İplikle ilgili bir diğer önemli husus da ipliğin tek katlı mı yoksa bükülü mü olduğudur. İki ipliğin bükülerek birbirlerine sarılmaları ile oluşan bükülü iplikler hem daha sağlam olur, hem de dokunulduğunda daha yumuşak bir hissiyat verir. Tek katlı ipliklerin numaralandırılması, iplik numarasından kesir işareti ile 1 rakamının kullanılması ile oluşur. Örneğin 50/1 gibi. Bu da okunurken elliye bir diye okunur. Çift katlı ipliklerin numaralandırılmasında ise kesir işaretinden sonra iki rakamı kullanılır. Örneğin 120/2 gibi. Bunun okunması da yüz yirmiye iki şeklinde olur. Ancak ipliğin bükülü olabilmesi için belirli bir incelikte olması gerekmektedir. Örneğin 30 numara, 50 numara iplikler çok kalın olduğu için bükülü olarak imal edilememektedir. Genellikle 100 ve daha yüksek numara iplikler bükülü olarak imal edilmektedir.

Dokuma

Dokuma aşamasında tasarımcılar devreye girer. Tasarımcıların modayı ve trendleri takip ederek oluşturdukları farklı desen ve renk kombinasyonları ile gömlek kumaşının üretimi başlar.
%100 pamuklu bir gömleğin kumaşının, santimetreye düşen iplik miktarının fazlalığı, kumaşın hem sağlamlığını hem de yumuşaklık hissiyatını belirler. Başka bir ifadeyle kumaşın kalitesini gösterir. Örneğin bir santimetrede 30 adet iplik bulunan kumaşla, bir santimetrede 50 adet iplik bulunan kumaş mukayese edilince, hem sağlamlık hem de yumuşaklık hissi olarak santimetrede 50 adet iplik bulunan kumaşın daha kaliteli olduğunu söyleyebiliriz.
Daha önce iplik numaralandırılmasında bükülü ipliğin öneminden bahsetmiştik. Dokuma esnasında bir santimetrede 50 adet 100/1 iplik bulunan bir kumaşla, santimetrede 50 adet 100/2 iplik bulunan kumaş karşılaştırıldığında, 100/2 iplikle üretilen kumaşın daha kaliteli ve sağlam olacağını söyleyebiliriz.
Ancak şunu da belirtmekte fayda var. Çeşitli moda etkileri ve mevsimsellik gibi bazı faktörler göz önünde bulundurulduğunda, tek katlı ipliklerle de kaliteli gömlekler üretilebilir. Örneğin yazın çok sıcak iklimlerde giyilecek bir gömlek için tek katlı ve santimetrede çok yoğunluk olmadan üretilen gömlekler de (eğer kaliteli pamuktan üretilmiş iplik kullanıldıysa kumaş dokuması ve gömlek dikiminde kaliteye özen gösterildiyse) kaliteli olabilir.

Dikim

Kaliteli bir gömleğe ulaşmak için, yukarıda sözünü ettiğimiz iplik ve dokuma faktörlerinin yanı sıra hiç şüphesiz dikim esnasında gösterilecek ustalık ve özen de büyük önem arz etmektedir. Gömlek üreticisinin, santimetreye düşen dikiş sayısı, kullanılan kalıpların hedef alınan coğrafya insanının bedenine uygunluğu gibi kritik detayları tanımlayan Know-How'a sahip ve konusunda uzman olması, yeterli üretim koşullarına sahip olması, kaliteye ulaşmada belirleyici etmenlerdir.
Dikim aşamasında kullanılan malzemelerin kaliteli olması da en az kumaş kalitesi kadar önemlidir. Başlıca malzemeler dikimde kullanılacak iplik, yaka ve manşette kullanılacak tela ile düğmelerdir.
Dünyada gömlek kumaşı üreten firmaların hepsi, gömleklik kumaşları 150 cm eninde ve gömlek markasının istediği uzunlukta üretir. Bir adet gömlek ortalama 1,7 mt uzunluğunda ve 150 cm genişliğinde kumaştan üretilir.
Yukarıda gömleklerin kalitesini etkileyen faktörleri sıralamaya çalıştık. Hammaddeden nihai gömleğe doğru düşünecek olursak, bu faktörleri özetle pamuk türü, iplik numarası, kumaşın dokuma sıklığı ve nihayetinde gömleğin modeli (tarzı) ve dikim ustalığı olarak sıralayabiliriz.